Nieuws over oplichting: Hoe je trucs herkent en voorkomt

Oplichting is een vorm van bedrog waarbij oplichters slachtoffers proberen geld of goederen afhandig te maken. Dit gebeurt vaak door mooie praatjes, wervende communicatie of dreigende berichten.

Vooral ouderen zijn een kwetsbare groep. Naar schatting zijn jaarlijks zo'n 30.000 65-plussers slachtoffer van financiële uitbuiting. Angst voor oplichting is een groot probleem onder ouderen, waarbij een aanzienlijk deel al eens slachtoffer is geweest. Het gaat hierbij om diefstal van geld, sieraden en goederen, maar ook om pintransacties. Opvallend is dat in veel gevallen een familielid de dader is.

Oplichtingstrucs herkennen

Oplichtingstrucs volgen vaak een vergelijkbaar patroon:

* Voorbereiding: Oplichters bereiden hun acties goed voor.
* Slachtofferkeuze: Ze zoeken naar een passend slachtoffer, bijvoorbeeld iemand die goedgelovig, eenzaam of onwetend is.
* Eerste contact: Via een verzonnen verhaal wordt contact gelegd, vaak met een verzoek om een dienst of geld. De druk wordt opgevoerd om het slachtoffer snel te laten handelen.
* Isolatie: Slachtoffers worden soms geïsoleerd door ze uit te nodigen op openbare plaatsen.
* De truc: De omstandigheden veranderen plotseling, waardoor het slachtoffer verrast of teleurgesteld is. Op dat moment lukt de truc wel of niet.
* Lokvogels: Soms zetten oplichters 'lokvogels' in die zich voordoen als goede bekenden van de oplichter.

Veelvoorkomende oplichtingstrucs

* Straattrucs: Bedelen, collecteren voor een goed doel, fingeren van handicaps of verdrietige verhalen.
* Wisseltrucs: Een verkoper wisselt snel een product om voor een goedkoper exemplaar.
* Geldwisselaars: Bij het wisselen verdwijnt een deel van het geld in de zakken van de oplichter.
* Nep-politie: Het slachtoffer wordt zogenaamd gecontroleerd, waarna identiteitsdocumenten en geld verdwijnen.
* Nep-medewerker openbaar vervoer: 'Helpt' reizigers bij de aankoop van een ticket, maar koopt een goedkoper ticket.
* Babbeltrucs: De oplichter bezoekt slachtoffers thuis en probeert hen geld afhandig te maken.
* Gekloonde stemmen: Met kunstmatige intelligentie wordt de stem van een dierbare gekloond om geld te vragen.
* Helpdeskfraude: Een zogenaamde bankmedewerker vraagt om pincodes.
* Oplichters in de supermarkt: Let op bij het intoetsen van de pincode.
* Reparateur, meteropnemer: Een smoes om de woning binnen te komen en te stelen.
* Postbode of collectant: Betaling via een QR-code, waarna een groot bedrag wordt afgeschreven.
* Nep-politie (2): Bericht dat er een inbraak gepland is en biedt aan kostbare spullen veilig op te slaan.
* Onbekende telefoonnummers: Niet opnemen en niet terugbellen.

Telefoon gehackt?

Tekenen van een gehackte telefoon zijn onder meer een trage werking, oververhitting, een snel leeglopende batterij, vreemde sms'jes en onbekende apps.

Wat te doen bij een gehackte telefoon?

* Schakel wifi, mobiele data en Bluetooth uit.
* Verwijder verdachte apps.
* Start de telefoon opnieuw op.
* Wijzig wachtwoorden.
* Installeer een antivirusapp.
* Zet de fabrieksinstellingen terug als het probleem aanhoudt.

Telefoon hacken voorkomen

* Download alleen apps uit betrouwbare bronnen.
* Open geen verdachte links en bestanden.
* Gebruik tweestapsverificatie.
* Schakel Bluetooth uit als je het niet gebruikt.
* Gebruik unieke wachtwoorden.
* Gebruik je eigen oplader in openbare laadstations.
* Schaf een VPN aan.

E-mailadres gelekt?

Controleer of je e-mailadres is gelekt via een datalek. Zo ja, wijzig dan je wachtwoorden op alle websites waar je dit e-mailadres gebruikt.

Cybercriminaliteit

Cybercriminaliteit gebruikt ICT als middel en richt zich op bijvoorbeeld fraude.

Phishing, pharming, spoofing en skimming

* Phishing: Valse e-mails en websites om persoonlijke gegevens te stelen.
* Pharming: Gebruikers worden ongemerkt omgeleid naar een valse website.
* Spoofing: De oplichter doet zich voor als iemand anders.
* Skimming: Opzetstukken op pinautomaten lezen betaalpasgegevens.

Wat te doen bij fraude?

* Online fraude: Neem contact op met de bank en meld het bij de webshop.
* Offline fraude: Informeer je bank en meld het bij het Centraal Meldpunt Identiteitsfraude.

Geld terugkrijgen?

In sommige gevallen is het mogelijk om geld terug te krijgen, bijvoorbeeld via de Procedure Begunstigde NAW-gegevens bij Niet-Bancaire Fraude (BNPF).

Bescherm jezelf!

* Controleer contactgegevens.
* Wees voorzichtig met het verstrekken van persoonlijke gegevens.
* Laat je niet onder druk zetten.
* Overleg met anderen.
* Wees voorzichtig met wat je op sociale media plaatst.

Schaamte is onterecht

Schaam je niet als je slachtoffer bent. Zoek steun bij vrienden en familie. Organisaties zoals Slachtofferhulp Nederland kunnen je helpen.

Slachtofferhulp Nederland

Slachtofferhulp Nederland informeert je over je rechten en eventuele schadevergoeding.