Datingfraude: Een overzicht van misleiding en manipulatie

Datingfraude, ook wel bekend als romance scam, is een vorm van bedrog waarbij oplichters emotionele manipulatie gebruiken om slachtoffers, vaak via online datingplatforms of sociale media, te verleiden tot het geven van geld of persoonlijke bezittingen. De oplichters bouwen zorgvuldig een nep-relatie op, vaak vol liefde en genegenheid, om het vertrouwen van het slachtoffer te winnen. Het gaat hierbij niet alleen om financieel verlies, maar ook om diep emotioneel leed. Iedereen kan slachtoffer worden, ongeacht leeftijd, geslacht of achtergrond.

Hoe Datingfraude Werkt: Het Patroon van Misleiding

De werkwijze van datingfraudeurs volgt vaak een voorspelbaar, maar uiterst geraffineerd patroon:

• Voorbereiding: Oplichters creëren nep-profielen op datingapps, sociale media of via e-mail. Ze gebruiken vaak gestolen foto's van aantrekkelijke personen (vaak militairen, artsen, of mensen met een 'succesvolle' achtergrond) en verzinnen geloofwaardige, maar vaak clichématige, levensverhalen.
• Slachtofferkeuze: Ze zoeken naar potentiële slachtoffers die kwetsbaar zijn: denk aan mensen die recentelijk een verlies hebben geleden, eenzaam zijn, op zoek zijn naar liefde, of minder digitaal vaardig zijn. Vaak wordt gekozen voor ouderen, omdat zij mogelijk meer vermogen hebben en soms minder argwaan tonen.
• Eerste contact & Love Bombing: Contact wordt gelegd via een datingprofiel, een vriendschapsverzoek op sociale media, of een onverwacht bericht. Ze beginnen direct met 'love bombing', waarbij ze overdreven complimenten geven en snel overgaan tot het uiten van diepe gevoelens van liefde en genegenheid. Ze schrijven vaak lange, romantische berichten om een sterke emotionele band op te bouwen.
• Intensieve Communicatie & Isolatie: De oplichter dringt aan op veel en snel contact, vaak via privékanalen zoals WhatsApp of e-mail, om buiten de toezicht van de platforms te blijven. Ze willen het slachtoffer isoleren van vrienden en familie die mogelijk argwaan zouden krijgen. Ze verzinnen vaak excuses waarom ze niet kunnen videobellen of elkaar in het echt kunnen ontmoeten (bijvoorbeeld 'ik werk in het buitenland', 'ik zit op een boorplatform', 'ik ben militair op missie').
• De Vraag om Geld (De Truc): Na een periode van intensief contact, waarin het slachtoffer volledig emotioneel afhankelijk is gemaakt, komt de 'ramp' of de 'noodsituatie'. Dit kan zijn:
  • Een medisch noodgeval voor henzelf of een familielid.
  • Problemen met zakelijke investeringen.
  • Kosten voor een reis om het slachtoffer te bezoeken, die op het laatste moment onverwachts hoog uitvallen.
  • Hulp bij visum- of douanekosten.
  • Plotselinge problemen met de bank, waardoor ze geen toegang hebben tot hun eigen geld.
  • Er wordt vaak met veel druk gehandeld, en het slachtoffer wordt geïntimideerd als er geaarzeld wordt.
• Herhaalde Verzoeken & Escalerende Bedragen: Als het slachtoffer eenmaal geld heeft overgemaakt, volgen er vaak meerdere verzoeken. De bedragen kunnen escaleren, en de verhalen worden steeds dramatischer.
• Lokvogels: Soms worden 'lokvogels' ingezet die zich voordoen als andere vrienden of zakenpartners van de oplichter, die de geloofwaardigheid van het verhaal moeten vergroten of de druk op het slachtoffer moeten opvoeren.

Veelvoorkomende Tactics van Datingfraudeurs

Naast de algemene patronen zijn er specifieke tactieken die datingfraudeurs vaak gebruiken:

• Valse Identiteiten: Ze doen zich voor als iemand die ze niet zijn, vaak met een 'glamourous' beroep of een verhaal vol tegenslag om medelijden op te wekken.
• Geen Persoonlijke Ontmoetingen: Er zijn altijd redenen waarom een fysieke ontmoeting niet mogelijk is. Denk aan 'ik zit in een conflictgebied', 'mijn werk houdt me vast', 'ik moet een operatie ondergaan'.
• Druk op Romantische Gevoelens: Ze spelen meesterlijk in op de wens van het slachtoffer naar liefde, intimiteit en een toekomst samen. Ze praten al snel over trouwen, samenwonen en een gezin stichten.
• Snel Wisselen van Communicatiemethode: Ze willen vaak snel van het datingplatform af naar een privé-app (WhatsApp, Telegram) om daar hun gang te kunnen gaan zonder toezicht.
• Phishing/Identiteitsdiefstal: Soms is het doel niet alleen geld, maar ook het verkrijgen van persoonlijke gegevens (bankgegevens, paspoortkopieën) voor identiteitsfraude.
• Crypto-Scams: Steeds vaker worden slachtoffers overtuigd om te investeren in valse cryptoprojecten, waarbij de oplichter belooft enorme winsten te behalen. Het geld verdwijnt dan in de zakken van de fraudeur.
• Geen Familie of Vrienden: De oplichter zal vaak zeggen dat ze geen contact hebben met familie, of dat hun familie ver weg woont, om te voorkomen dat het slachtoffer navraag kan doen.

Hoe Herken Je Datingfraude?

Wees alert op de volgende signalen:

• Te Mooi om Waar te Zijn: Een profiel dat perfect lijkt, of iemand die veel te snel diepe liefde en toewijding toont.
• Snel van het Platform af: De persoon wil snel via privé-kanalen communiceren.
• Geen Fysieke Ontmoetingen: Er zijn altijd excuses waarom een echte ontmoeting niet kan plaatsvinden.
• Vreemde Verhalen: Het verhaal van de persoon bevat onwaarschijnlijke elementen of verandert soms.
• Geld Verzoeken: Dit is de grootste rode vlag. Een oprecht geïnteresseerd persoon zal nooit om geld vragen, zeker niet vroeg in de relatie.
• Slechte Grammatica of Zinsbouw: Hoewel foto's vaak perfect zijn, kan de communicatie taalfouten bevatten.
• Druk en Dringendheid: De oplichter probeert je onder druk te zetten om snel te handelen.
• Geen Digitale Voetafdruk: Vaak zijn er weinig tot geen andere sporen van de persoon te vinden op sociale media of via zoekmachines.

Wat te Doen bij Vermoedens van Datingfraude?

• Stop het Contact Direct: Verbreek alle communicatie met de persoon.
• Blokkeer het Profiel: Meld het profiel bij het datingplatform of de sociale media.
• Deel Geen Persoonlijke Informatie Meer: Stop met het delen van bankgegevens, adres of andere gevoelige informatie.
• Meld het bij de Politie: Dit is cruciaal. Datingfraude is een misdrijf. Verzamel alle bewijzen, zoals chatgeschiedenis, e-mails en bankafschriften. De politie kan je verder helpen en mogelijk andere slachtoffers identificeren.
• Informeer Je Bank: Als je geld hebt overgemaakt, neem dan direct contact op met je bank.
• Zoek Emotionele Steun: Het is heel normaal om je beschaamd, boos of verdrietig te voelen. Zoek steun bij vrienden, familie of Slachtofferhulp Nederland. Je schaamte is onterecht; de oplichter is de schuldige.
• Check Je Online Voetafdruk: Controleer of je e-mailadres of andere gegevens zijn gelekt, bijvoorbeeld via websites zoals Have I Been Pwned.

Bescherm Jezelf Tegen Datingfraude!

• Wees Realistisch: Als iets te mooi lijkt om waar te zijn, is dat het meestal ook.
• Doe Onderzoek: Zoek de foto's van de persoon op via Google Afbeeldingen (reverse image search) om te zien of ze al ergens anders zijn gebruikt. Probeer de persoon te googelen.
• Neem de Tijd: Laat je niet onder druk zetten om snel beslissingen te nemen of geld over te maken.
• Deel Geen Geld: Stuur nooit geld naar iemand die je alleen online hebt ontmoet en nooit in het echt hebt gezien.
• Wees Voorzichtig met Persoonlijke Informatie: Deel geen gevoelige informatie totdat je iemand echt goed kent.
• Overleg met Anderen: Praat met vrienden of familie over je nieuwe online contact. Een frisse blik kan helpen om waarschuwingssignalen te herkennen.
• Vertrouw op Je Intuïtie: Als iets niet goed voelt, is dat vaak een belangrijk teken.

Onthoud: Je bent niet alleen als je slachtoffer bent geworden van datingfraude. Het is een laffe daad van manipulators, en het is absoluut cruciaal om hulp te zoeken. Organisaties zoals Slachtofferhulp Nederland staan klaar om je te ondersteunen, je rechten uit te leggen en je te begeleiden bij de stappen die je kunt nemen.